Biegunka to powszechny problem zdrowotny, którego przebieg może być spowodowany różnymi czynnikami. Warto znać najważniejsze różnice pomiędzy biegunką ostrą a przewlekłą, a także co zrobić, by nie tylko leczyć, ale też zapobiegać temu nieprzyjemnemu schorzeniu.
Biegunka jest stanem, podczas którego pojawiają się luźne, płynne stolce. Zwiększa się także ich częstotliwość – to zazwyczaj powyżej trzech wypróżnień dziennie. Dla porównania – u większości ludzi ich liczba mieści się w zakresie od jednego na trzy dni do trzech razy na dobę. Dodatkowo podczas rozwolnienia masa stolca wynosi powyżej 200 gram.
Ostra czy przewlekła?
W zależności od długości trwania dzielimy biegunkę na ostrą i przewlekłą. Ta pierwsza najczęściej trwa krótko, maksymalnie dwa tygodnie, w większości przypadków spowodowana jest infekcją wirusową lub bakteryjną. Mikroorganizmy wywołujące biegunkę to przede wszystkim: adeno-, nora- i rotawirusy, Clostridium difficile czy Salmonella. Najłatwiej zarazić się drogą kropelkową, a także przez skażone produkty i wodę.
Biegunka ostra może też pojawić się jako reakcja niepożądana na zażywane leki, np. przeciwcukrzycowe. Dość często jest ona też objawem nietolerancji pokarmowych, przede wszystkim przy nietolerancji laktozy. Pojawia się także u podróżnych, którzy próbują nieznanych wcześniej potraw lub piją wodę z kranu w obcym państwie. Również podczas zatrucia pokarmowego możemy mieć do czynienia z biegunką typu ostrego. Dodatkową przyczyną jest ogólne zaniedbanie, m.in. w krajach Trzeciego Świata, gdzie panują fatalne warunki sanitarne. Biegunka potrafi zabić nawet około 1,5 miliona osób rocznie!
Ostra biegunka leczona objawowo nie daje zazwyczaj groźnych czy trwałych następstw. Tylko w niektórych przypadkach mogą pojawić się wskazania do leczenia przyczynowego. Przy ostrej biegunce mogą pojawić się dodatkowe objawy, takie jak gorączka, wymioty, nudności czy odwodnienie. Zwykle ustępuje ona samoistnie.
Sygnał alarmowy
Biegunką przewlekłą nazywamy stan trwający ponad 30 dni. Może ona prowadzić do poważnych zaburzeń odżywiania lub istotnych dla życia niedoborów substancji odżywczych, takich jak: elektrolity, aminokwasy, witaminy czy żelazo. Nierzadko towarzyszą jej także dodatkowe objawy, np. nieustanny ból brzucha, gorączka, osłabienie, brak apetytu, wycieńczenie organizmu czy utrata masy ciała.
Biegunka przewlekła to także sygnał alarmowy – istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że jest oznaką poważniejszych chorób, dlatego zawsze warto skonsultować ją z lekarzem. Ten typ biegunki rzadko spowodowany jest zakażeniem przewodu pokarmowego – przyczyną ogromnej większości przypadków (ponad 90%!) są nieswoiste zapalenia jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego), nowotwory (np. rak jelita grubego) czy zespół jelita drażliwego (IBS). Pojawia się ona także u pacjentów z zespołem złego wchłaniania.
Warto dodać, że na biegunkę przewlekłą wpływają też czynniki związane z codziennym życiem. Bardzo często doskwiera ona ludziom, którzy zmagają się z ogromnym stresem. Dużą rolę odgrywa tu też niezdrowy styl życia, zwłaszcza złe nawyki żywieniowe i brak aktywności ruchowej. Co istotne jest ona też rosnącym problemem seniorów – częstość jej występowania zwiększa się u osób po 65. roku życia.
Niektóre przyczyny biegunki przewlekłej i ostrej są tożsame – w obu przypadkach rozwolnienie może wynikać z zażywania konkretnych leków bądź z nietolerancji pokarmowej. Typ przewlekły jest powszechnym objawem u osób dotkniętych celiakią.
Diagnostyka biegunki może wymagać badań, np. mikrobiologicznych lub endoskopowych. Dzięki nim uda się ustalić jej przyczynę i odpowiednie leczenie.
Co na biegunkę?
Przy każdym rodzaju biegunki bardzo ważne jest utrzymanie odpowiedniego nawodnienia i równowagi elektrolitowej. Szczególnie istotne jest to w przypadku biegunki przewlekłej, ponieważ z racji tego, że trwa dłużej, może prowadzić do znacznych niedoborów składników odżywczych.
Jedną ze skutecznych substancji na każdy typ biegunki jest diosmektyt – naturalny związek glinowo-krzemowy, który ze względu na strukturę warstwową oraz dużą lepkość, wykazuje właściwości powlekające błonę śluzową przewodu pokarmowego. Ponadto zatrzymuje na swej powierzchni bakterie i toksyny, dzięki czemu zostają one usunięte z organizmu. Diosmektyt może być podawany u dzieci od drugiego roku życia – bardzo często jest preferowany zamiast węgla aktywowanego, ponieważ nie barwi stolca.
Produktem, który łączy w sobie oba te istotne dla leczenia biegunki składniki – diosmektyt oraz elektrolity – jest Diosmolyte. Działa on na trzy sposoby: leczy biegunkę, przywraca równowagę wodno-elektrolitową i chroni układ pokarmowy (w tym żołądek i dwunastnicę). Jego dodatkowym atutem jest dobry waniliowy smak, który chętnie wybierają dzieci – pozwala to na nieprzerywanie terapii.
Podsumowanie
Biegunka to dolegliwość, która może dotknąć każdego z nas. W przypadku jej wystąpienia warto skonsultować się z lekarzem, aby określić przyczynę i odpowiednie leczenie. Ważne jest również pamiętanie o nawadnianiu organizmu, aby uniknąć poważnych komplikacji związanych z utratą płynów i elektrolitów. Odpowiednie zrozumienie i świadomość na temat biegunki są kluczowe dla utrzymania zdrowia i szybkiego powrotu do pełni sił.
1. Wiercińska M. Biegunka (rozwolnienie) – objawy, przyczyny, leczenie. Medycyna praktyczna dla pacjentów. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50644,biegunka (dostęp: 07.2024).
2. Diosmektyt (smektyn dioktanościenny). Medycyna praktyczna dla pacjentów. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=723 (dostęp: 07.2024)
3. https://www.cefarm24.pl/czytelnia/uklad-pokarmowy/biegunka-ostra-i-przewlekla-jak-sobie-z-nimi-radzic/ (dostęp: 07.2024).
4. https://www.rp.pl/zdrowie/art9494061-10-chorob-na-ktore-umiera-najwiecej-osob-na-swiecie (dostęp: 07.2024).
®
